timar sistemi ne demek?
Tımar Sistemi
Tımar sistemi, Osmanlı İmparatorluğu'nda uygulanan bir tür arazi yönetimi ve askeri organizasyon sistemidir. Temel olarak, devletin vergi gelirlerini toplama hakkının, hizmet karşılığında belirli kişilere (sipahilere) devredilmesi esasına dayanır. Bu sistemin amacı, hem devletin vergi gelirlerini düzenli bir şekilde toplamayı sağlamak hem de güçlü ve sürekli bir ordu bulundurmaktır.
Sistemin İşleyişi:
- Devlet, fethedilen topraklardaki vergileri, başarılı komutanlara veya askerlere "tımar" adı verilen toprak parçaları karşılığında verirdi.
- Tımarları alan sipahiler, bu topraklarda yaşayan köylülerden vergi toplama yetkisine sahip olurlardı. Topladıkları verginin bir kısmını kendileri için ayırır, geri kalanını devlete verirlerdi.
- Sipahiler, tımar gelirleriyle geçimlerini sağlamanın yanı sıra, belirli sayıda askeri (cebelü) donatmak ve savaş zamanında orduya katılmakla yükümlüydüler.
Tımar Sisteminin Faydaları:
- Devletin düzenli bir vergi geliri elde etmesini sağlardı.
- Merkezi otoriteye bağlı, güçlü ve sürekli bir ordu oluşturulmasına katkıda bulunurdu.
- Toprakların işlenmesini ve üretimin artmasını teşvik ederdi.
- Bölgesel kalkınmayı destekler ve sosyal düzeni sağlardı.
Tımar Sisteminin Bozulması:
-
- yüzyıldan itibaren, savaşların uzun sürmesi, toprak dağıtımında adaletsizliklerin yaşanması, rüşvet ve iltimas gibi nedenlerle tımar sistemi bozulmaya başladı.
- Ateşli silahların yaygınlaşmasıyla sipahilerin askeri önemi azalırken, yeniçeri ocağı gibi merkezi orduların önemi arttı.
- Tımar sisteminin bozulması, devletin mali ve askeri gücünün zayıflamasına yol açtı.
- Yerini iltizam sistemine bıraktı.